1900-1945: Massamedia en censuur I
De Gil, Den Haag/Amsterdam 1 mei
194
4. Speciale extra-editie!De Gil verschijnt in 1944, in totaal 14 afleveringen, met een oplage van meer dan 100.000.
Met zijn satirische bijdragen tegen onder meer de NSB en de Landwacht wekt het blad, dat elke veertien dagen verschijnt, de indruk een uitgave van de illegaliteit te zijn. In werkelijkheid is het echter een nationaal-socialistisch propagandablad, uitgegeven door de Abteilung Aktivpropaganda van het Rijkscommissariaat. Door zijn vrije opmaak en humoristische toonzetting is het bijzonder populair. Alleen al in Amsterdam bedraagt de verkoop via de kiosken rond de 10.000 exemplaren.
In het Speciaal Gekken-Nummer van 4 augustus 1944 speelt De Gil op listige wijze in op een polemiek van Pieter 't Hoen (pseudoniem van Frans Goedhart) in het illegale Parool met het Londense weekblad Vrij Nederland. In een bijdrage verwijt Pieter 't Hoen Vrij Nederland dat het alleen artikelen uit illegale bladen overneemt: "...wat in de Londensche kraam te pas komt, zoodat scherpe critiek, die hier te lande geuit wordt, voor de in Engeland werkende Nederlanders verborgen wordt gehouden." Dit is koren op de molen van De Gil: de "dominees" van de illegale bladen worden gecensureerd door de Nederlandse regering in Londen.
Een belangrijk medewerker aan dit blad is Willem W. Waterman (pseudoniem van Willem van den Hout (1915-1985). In De Gil lanceert hij als eerste de alliteratie "Dollen Dinsdag". Na de oorlog krijgt hij als journalist een beroepsverbod van tien jaar opgelegd. Onder het pseudoniem Willy van der Heide verschijnt later van zijn hand de populaire Bob Evers-serie.
Vanuit een groep rondom het illegale blad Ons Volk wordt in samenwerking met het Amsterdamse studentenverzet op 1 mei 1944 een eenmalige illegale uitgave samengesteld, die via kiosken als De Gil Speciale Extra Editie! wordt verspreid. De gehele oplage van 2500 exemplaren is uitverkocht voordat de autoriteiten in de gaten hebben dat het hier een illegale uitgave betreft. Vooral de kop 'Toch Duitse Overwinning! Voorlopig nog terugtocht!!!' is een treffende persiflage op de stijl van De Gil. In april 1967 zal de Provo beweging een soortgelijke stunt uithalen met de uitgave van De Telegraaf.
Met zijn satirische bijdragen tegen onder meer de NSB en de Landwacht wekt het blad, dat elke veertien dagen verschijnt, de indruk een uitgave van de illegaliteit te zijn. In werkelijkheid is het echter een nationaal-socialistisch propagandablad, uitgegeven door de Abteilung Aktivpropaganda van het Rijkscommissariaat. Door zijn vrije opmaak en humoristische toonzetting is het bijzonder populair. Alleen al in Amsterdam bedraagt de verkoop via de kiosken rond de 10.000 exemplaren.
In het Speciaal Gekken-Nummer van 4 augustus 1944 speelt De Gil op listige wijze in op een polemiek van Pieter 't Hoen (pseudoniem van Frans Goedhart) in het illegale Parool met het Londense weekblad Vrij Nederland. In een bijdrage verwijt Pieter 't Hoen Vrij Nederland dat het alleen artikelen uit illegale bladen overneemt: "...wat in de Londensche kraam te pas komt, zoodat scherpe critiek, die hier te lande geuit wordt, voor de in Engeland werkende Nederlanders verborgen wordt gehouden." Dit is koren op de molen van De Gil: de "dominees" van de illegale bladen worden gecensureerd door de Nederlandse regering in Londen.
Een belangrijk medewerker aan dit blad is Willem W. Waterman (pseudoniem van Willem van den Hout (1915-1985). In De Gil lanceert hij als eerste de alliteratie "Dollen Dinsdag". Na de oorlog krijgt hij als journalist een beroepsverbod van tien jaar opgelegd. Onder het pseudoniem Willy van der Heide verschijnt later van zijn hand de populaire Bob Evers-serie.
Vanuit een groep rondom het illegale blad Ons Volk wordt in samenwerking met het Amsterdamse studentenverzet op 1 mei 1944 een eenmalige illegale uitgave samengesteld, die via kiosken als De Gil Speciale Extra Editie! wordt verspreid. De gehele oplage van 2500 exemplaren is uitverkocht voordat de autoriteiten in de gaten hebben dat het hier een illegale uitgave betreft. Vooral de kop 'Toch Duitse Overwinning! Voorlopig nog terugtocht!!!' is een treffende persiflage op de stijl van De Gil. In april 1967 zal de Provo beweging een soortgelijke stunt uithalen met de uitgave van De Telegraaf.
Signatuur:
PM 10404