Opdracht 6: Het lantaarntje

Onderwerp: Tjeerd Stienstra

Tjeerd Stienstra was een vooraanstaand socialist in Harlingen en één van de voormannen van de revolutionaire groep van Friese socialisten die meenden dat de armen het recht in eigen hand moesten nemen (het "Neem- & Eet-recht"). Hij had al eerder in de gevangenis gezeten voor opruiïng. Na de veroordeling van de gebroeders Hogerhuis blijkt het lantaarntje dat op de plek van de inbraak was achtergebleven zijn eigendom!
Hoewel Stienstra niet zelf verdacht is, was zijn betrokkenheid bij de inbraak wellicht groter dan aanvankelijk gedacht. Stienstra emigreert kort na de inbraak naar Amerika (op zich is dit overigens niet zo vreemd: zeer veel Friezen emigreerden in deze tijd). Zijn "vrouw" (ze waren niet gehuwd, maar woonden wel samen) Grietje Kijlstra (ook wel: Grietje Stienstra) blijft in Nederland en probeert de Hogerhuizen vrij te krijgen. Hierbij doet ze enkele onthullingen over uitspraken van haar "man" vóór diens vertrek naar Amerika.
Nadat de familie grote druk heeft uitgeoefend op Tjeerd, legt hij in oktober 1896 een beëdigde verklaring af voor notaris Cornelis Poelstra in Paterson. Stienstra vertelt hierin over de inbraak bij boer Haitsma en alles wat hij weet over 'het lantaarntje'.

'Het dievenlantaarntje'

Vragen

• Wat was de rol van Tjeerd Stienstra in de Friese socialistische beweging?
• Wat was de rol van Tjeerd Stienstra in de Hogerhuis-zaak?
• Wat was zijn betrokkenheid bij het lantaarntje?
• Waarom is Stienstra geëmigreerd?

Bronnen

• Artikel: Joh. Frieswijk, 'Een socialisties propagandist in revolutionaire jaren. Biografie van Tjeerd Stienstra (1859-1935)', in: Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis, 1976, 219-256
• Afschriften van drie brieven van de gebroeders Stienstra, mei en oktober 1896 (Troelstra-archief inv.nr. 368/31-32)
• Beëdigde verklaring van Tjeerd Stienstra, 24 oktober 1896 (Troelstra-archief inv.nr. 364/50-57)