IISG

Verenigde Staten


De Verenigde Staten vormen een haast natuurlijke plaats om te zien hoe migranten vaak hun eigen model van een geheim genootschap meenemen. De op de Engelse Vrijmetselarij geïnspireerde broederschap, bekend en toch geheim, bleek bijzonder populair. Van het midden van de negentiende eeuw tot ver in de twintigste waren enkele tientallen miljoenen mannen (en veel minder vrouwen) lid van fraternal orders, wat overigens samenhing met het feit dat deze vaak tevens als verzekeraar optraden. Onder de talrijke nieuwe organisaties die na de Burgeroorlog ontstonden, bevond zich ook de Ku Klux Klan (van het Griekse kuklos, kring), in 1866 gesticht in Tennessee, maar na enkele gewelddadige jaren weer ontbonden. Mede door het succes van D.W. Griffith' film Birth of a Nation werd hij in 1915 heropgericht, en nadat de VS aan de Eerste Wereldoorlog waren gaan deelnemen, ontwikkelde hij zich weldra tot een militante blank-protestantse bestrijder van katholieken, zwarten, joden, stakers en andere on-Amerikaans geachte groepen. Medio jaren twintig telde de Klan rond de drie miljoen leden, maar aan het eind van het decennium lag het ledental weer dichter bij de honderdduizend en veranderde de massabeweging steeds meer in een secte.

De Ieren die vanaf het midden van de negentiende eeuw naar de kolenvelden van Pennsylvania trokken, importeerden een andere traditie. Sinds 1760 bestonden er in Ierland ondergrondse organisaties op het platteland, die zich krachtig verzetten tegen de landeigenaren en waarvan de leden in de loop van de tijd als Whiteboys, Ribbonmen of Molly Maguires werden aangeduid. In Pennsylvania stonden de Ieren temidden van de beter geschoolde mijnwerkers uit Engeland en Wales duidelijk onderop de maatschappelijke ladder. Toen zij zich na de Burgeroorlog poogden te verdedigen tegen de verslechterende arbeidsomstandigheden, namen zij hun oude organisatorische gewoonten weer op in het kader van de plaatselijke loges van de Ancient Order of Hibernians, een Iers-Amerikaanse broederschap die meestal meer het Engelse patroon volgde. De ontwikkeling van de economische situatie, de strijd om het opzetten van een vakbond, spanningen onder de katholieke Ieren vanwege de kerkelijke afwijzing van geheime genootschappen, de onzachtzinnige gewoonten van de mijnstreek - tal van elementen droegen bij aan het ontstaan van een klimaat van geweld, waarin de Molly Maguires als de schuldigen werden aangewezen. De Philadelphia & Reading Railroad, die een belangrijk deel van de mijnen had verworven, huurde de Pinkerton Detective Agency in. Een van haar agenten, James McParlan, infiltreerde de groep onder de naam McKenna, wat vanaf het midden van de jaren zeventig tot arrestaties, processen en twintig doodvonnissen leidde. Voor Allan Pinkerton vormden de Mollies echter een success story die de naam van zijn bedrijf vestigde en de stof leverde voor een sensationeel boek.

Lees ook over McKenna's inwijding in de Molly Maguires (Pdf 128 Kb).
Bron: Allan Pinkerton, The Molly Maguires and the Detectives (= Allan Pinkerton's Detective Stories, vol VI), new and enlarged edition, New York etc: G.W. Carleton, 1881, pp 134-145. (Signatuur: US210/15).

top