Tiananmen plein protest van 1989
Inleiding
De Chinese volksbeweging die in april 1989 als een demonstratie van studenten aan de Peking Universiteit begon, groeide in zeven weken uit tot een massaal, breed gedragen protest dat de wereld verraste en schokte. Gelukkig waren veel inwoners van Peking van meet af aan doordrongen van het belang van de gebeurtenissen. Zij oogstten de overvloed aan pamfletten, muurkranten en andere documenten die het volksprotest voortbracht. Dankzij deze mensen, die om voor de hand liggende redenen anoniem moeten blijven, is de beweging tot in alle hoeken en gaten gedocumenteerd. De Leidse sinoloog Frank Pieke was in april toevallig in Peking in verband met een antropologisch onderzoek. Hij en zijn collega's begonnen ook onmiddellijk documenten te verzamelen, foto's te maken en contact te leggen met Chinese activisten. In mei bracht de Russische president Gorbatsjov een officieel bezoek aan China en de internationale pers trok in grote getale Peking binnen om deze historische gebeurtenis te verslaan. Zij werden ooggetuige van een veel grotere geschiedenis. Sommige journalisten fungeerden als onofficieel archiefdepot voor de democratiseringsbeweging. Al deze documenten, verzameld door Chinese participanten, door Frank Pieke en collega's en door journalisten, vormen de collectie 'Chinese People's Movement', die door het IISG wordt bewaard. De geschiedenis van deze Chinese lente is gestold in het beeld van de man die in zijn eentje een tank probeert tegen te houden. Dit markeert de ondergang van de beweging in juni. Om de herinnering aan de verrassende start en de krachtige ontplooiing op te frissen volgt hieronder een kroniek van de gebeurtenissen, aan de hand van documenten uit de collectie Chinese People's Movement.
De collectie bevat ongeveer duizend items van verschillende aard: pamfletten, muurkranten en onofficiële publicaties, textiel (T-shirts, banieren, hoofdbanden), foto's, dia's, video- en geluidsbanden, dagboeken van ooggetuigen en knipsels uit de Chinese en westerse pers. Met het oog op de bescherming van individuen is het audiovisuele materiaal niet gedigitaliseerd en dus niet on line beschikbaar (met uitzondering van de afbeeldingen in de Kroniek). De collectie is gedetailleerd beschreven en kan doorzocht worden met behulp van Engelstalige inventarissen per materiaalsoort:
• Volume I. Documents (pamfletten, muurkranten et cetera) (pdf, 1,1 Mb), (ook beschikbaar als IDC Microform publicatie)
• Volume II. Audiovisual Materials, objects and newspapers (pdf, 1,5 Mb)
• Volume III. Further documents
• List of the accrual of the collection of the Chinese People's Movement, Spring 1989; 1974-1993 (pdf, 354 Kb).