IISG

Een kwestie van tijd

Kalenderhervorming - Frankrijk 18de-19de eeuw

De 18de eeuwse Franse philosophes waren van mening dat de bestaande Gregoriaanse kalender niet geschikt was voor de komende Eeuw van de Rede. Sylvain Maréchal ondernam als eerste actie. Hij liet het jaar beginnen in Maart, bedacht alternatieve namen voor de maanden (zo werd maart 'princeps') en stelde voor om de bestaande naamdagen van het jaar om te dopen met de namen van filosofen, schrijvers en wetenschappers, een soort nieuwe patroonheiligen dus.

De Franse Revolutie bracht een volledig nieuwe kalender. De eeuw van de Republiek begon in1792 op de equinox (nachtevening), die meestal rond 22 september plaatsvindt. Het jaar kende twaalf maanden, met namen als Brumaire, Germinal of Thermidor. Elke maand had drie weken van tien dagen. Het jaar eindigde met vijf 'complementaire dagen' en dat waren nationale feestdagen. Deze kalender was in gebruik van 1794 tot 1805.

In 1849 kwam Auguste Comte met een 'positivistische' kalender, die bestond uit 13 maanden van vier zevendaagse weken. Aan het eind van het jaar bleef dan een dag over: 'Dodenherdenkingsdag'. De maanden vernoemde hij naar historische figuren als Archimedes of Dante. Comte presenteerde zijn kalender als een 'voorlopig bouwsel om de huidige uitzonderlijke tijd te dienen door de abstracte verering van de Mensheid ingang te doen vinden'. Maar het idee sloeg niet aan.

Latere voorstellen combineerden elementen van de Republikeinse kalender met het schema van 12 maanden met drie tien-daagse weken. De kalender van Regnard uit 1890 is één van die voorstellen vanuit de ivoren toren.

top