Met de Russen aan het front, 1915

Fotocollectie Louis Grondijs

Louis Grondijs (1878-1961) was in 1915 als journalist embedded in het leger van de Russische tsaar. Het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog was voor Grondijs het sein om zijn leraarsbaan in Dordrecht vaarwel te zeggen en zijn avontuurlijke geest de ruimte te geven. Grondijs begaf zich achtereenvolgens naar het Belgische, het Franse en het Russische front en wist daar met een enorme dosis bluf en arrogantie telkens door te dringen tot de kringen die het voor het zeggen hadden.
Zijn oorlogsverslaggeving verscheen in de NRC, Daily Telegraph en een aantal Franse kranten. In 1917 was Grondijs getuige van de Februarirevolutie in Sint Petersburg. De bolsjewieken waren hem niet sympathiek en hij sloot zich later aan bij het contrarevolutionaire Witte Leger. Grondijs hield van het militaire leven en nam zijn rol van waarnemer zeer ruim: liever stortte hij zich, althans volgens zijn eigen lezing, daadwerkelijk in de strijd. In 1932 maakte hij de Japanse bezetting van Mandsjoerije mee en hij had een ontmoeting met Pu Yi, 'the Last Emperor' van China in ballingschap. Terug in Europa werd Grondijs hoogleraar byzantinologie in Utrecht (1935). Het jaar daarop reisde hij af naar Spanje om de burgeroorlog te verslaan vanuit het nationalistische kamp.

Het IISG verwierf onlangs een grote collectie foto's, getuigschriften en andere documenten over de expedities van Grondijs.
Het recente boek van Hans Olink, De oorlogen van een Indische krijgsgod. Het wonderbaarlijke leven van Louis Grondijs (Amsterdam 2005) (signatuur: 2006/4444) bevat veel teksten van Grondijs zelf. Wij presenteren hier een selectie uit het fotoalbum over Grondijs' Russische expeditie van 1915 met teksten uit genoemd boek.

Grondijs heeft zich in november 1915 aangesloten bij de 23e divisie van het tsaristische Russische leger. Een regiment kozakken, het 91e 'Witte Zee' -regiment, voert een verkenningspatrouille uit in gebied in de westelijke Oekraïne dat al door de vijandelijke Duitse en Oostenrijkse legers is bezet.