Een voet tussen de deur - Geschiedenis van de kraakbeweging 1964 - 1999

Verantwoording van de geraadpleegde bronnen en literatuur

Op enkele dossiers over het kraken in de jaren zestig op het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis na, kon ik bij het schrijven van deze geschiedenis volledig terugvallen op de in het Staatsarchief aanwezige literatuur, periodieken, tijdschrift- en krantenartikelen, rapporten en dossiers. Omwille van de leesbaarheid is afgezien van een al te specifieke bronvermelding in de tekst. Het Staatsarchief is echter zeer gedetailleerd ontsloten en omvat enkele duizenden dossiers. Materiaal over vrijwel alle gebeurtenissen, onderwerpen en thema's die in de tekst ter sprake komen, is in aparte dossiers opgenomen. Met behulp van het internet en de hieraan gekoppelde zoekmachines zijn deze dossiers gemakkelijk traceerbaar (www.dds.nl/staatsarchief). Belangstellenden kunnen zich vervolgens wenden tot het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, waarheen het Staatsarchief na de voltooiing van deze geschiedenis is verhuist.

Naast het raadplegen van geschreven bronnen heb ik tussen 1991 en 1999 met vele tientallen krakers en ex-krakers gesproken over de geschiedenis. Soms kortstondig en in het voorbijgaan, andere keren urenlang en tot in de kleinste details.
   Vaak was het voor de voormalige krakers de eerste maal dat zij met de relatieve buitenstaander, die ik was, terugkeken op hun eigen geschiedenis. Behalve allerlei feitelijke informatie die in een informele organisatie als de kraakbeweging nu eenmaal niet geboekstaafd werd, heb ik een hoos aan anekdotes over me heen gekregen. Het overgrote deel van deze verhalen is niet in het boek terecht gekomen. Niet omdat al deze verhalen niet interessant genoeg waren of saai, het tegendeel was het geval, maar omdat ik me in dit boek heb willen beperken tot de hoofdlijnen van de kraakgeschiedenis.
   Soms was het zeer verleidelijk om een opmerkelijke anekdote in te passen, maar lukte het mij niet om zo'n verhaal langs een andere weg, schriftelijk dan wel mondeling, bevestigd te krijgen.
   Hier volgt een lijst, min of meer in volgorde van opkomst, met alle krakers van toen en nu die ik, soms samen met anderen, alles bij elkaar minstens een uur over de geschiedenis heb doorgezaagd.

Ruud Strietman Tjebbe van Tijen Rob Stolk Kim Borkent Henk Nijman *Henk van der Kleij August de Loor Jan van Bemmelen Frans Panholzer *Theo van der Giessen Cok Oostveen *Piet Veling *Evelien Gans *Ruud Marijnen *Harri Willems Amos van Gelderen *Jo van der Spek Ria van Eck *Regien Peterse *Leen van den Berg *Hans van Dorp *Erik Willems Sandra Rottenberg Berry Heessen Bernadette Randag Wijnand Duijvendak Hanneke Willemse Piet Polderman Marèse Deckers *Kees Wouters Rens Broekhuis *Jack van Lieshout Stan van Houcke *Paulien Hilhorst Peter Spruijt Vincent Rottier Peter Bakker *Rob Kuijt *Marga van der Schaaf           *Joost Pothast Kees Biekert Geert Lovink Evelien Lubbers

Wil van der Schans Karin van der Molen Margreet Simons Geert Ritsema *Frans de Wit *Annegriet Wietsma Peter Scholten Just Vercruysse *Piet-Jan Over *Gusta van Eijk Hans Verdaasdonk Frits van der Heijden Peter van Hoof Fons Broersen Maarten van Ginkel Peter van der Pouw Kraan Yvon Schoenmaker Jehanne Kohn *Benjamin van Crevel *Eric Heinen *Saskia Boddeke Eveline Lagarde Ine Poppe Gerard Nijssen Pat van Boeckel Hans Wiltschut Frank van der Knoop Frans-Rein Jurrema Nico Jassies *Koos Oosterloo *Marc Hofman *Jan Müter *Hans 'Groningen' Walter 'P5' Jan Kalvenhaar Sander Janzweert Oscar Vrij Judith Metz 'Grrrt-Jan' Helène Boeren Jochem Zanda Marit Roggeveen Joris Dobbelaer

Met de met een * gemerkte personen zijn uitgebreide vraaggesprekken gehouden in het kader van de totstandkoming van de filmdocumentaire 'De Stad was van ons'(1996). Verslagen, en in sommige gevallen bandopnames, van deze gesprekken zijn te vinden in het Staatsarchief. De uiteindelijke filminterviews zijn twee jaar na het uitkomen van film in hun geheel opgenomen in de bundel De Stad was van ons.
   Omdat sommigen geïnterviewden na het zien van de film onder dreiging van juridische stappen weigerden om mee te werken aan de integrale publicatie van de met hun gehouden filminterviews, is door een aantal geïnteresseerde uitgeverijen afgezien van publicatie. Geheel in de traditie van de kraakbeweging zijn vervolgens buiten het Staatsarchief en producent Zuidenwind Filmproductions om, de filminterviews in eigen beheer uitgegeven. Ook verslagen van de gesprekken met de meeste andere hierboven genoemde personen liggen in het Staatsarchief.

Literatuur

Baschwitz Instituut voor Massapsychologie en Openbare Mening van de Universiteit van Amsterdam, Krakers en Amsterdam; meningen van krakers en Amsterdammers. Amsterdam, 1982.
   Buijs, F.J., Overtuiging en geweld - Vreedzame en gewelddadige acties tegen de apartheid, Amsterdam, 1995.
   Dijst, T., De bloem der natie in Amsterdam - Kraken, subcultuur en het probleem van orde, Leiden, 1984.
   Duijn, R. van, Provo - De geschiedenis van de provotarische beweging 1965 - 1967, Amsterdam, 1985.
   Mamadouh, V., De stad in eigen hand - Provo's, kabouters en krakers als stedelijke sociale beweging, Amsterdam, 1992.
   Raad, J.W. van der, Dit pand is gekraakt, Amsterdam, maart 1982.
   Raad van kerken, Kraken in Nederland, Februari 1978.
   Tasman, C., Louter Kabouter - Kroniek van een beweging 1969 - 1974, Amsterdam, 1996.
   Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, Democratie en geweld - Probleemanalyse naar aanleiding van de gebeurtenissen in Amsterdam op 30 april 1980, Den Haag, december 1980.
   Wijkcentrum d'Oude Stadt, '...De beste aktiegroep ter wereld...', Amsterdam, 1984.
   De Vondelstraat - Verslagen van Radio Stad 29 februari - 3 maart 1980, Amsterdam, 1980.
   Halte Jan Luijkenstraat, Amsterdam, 1983.
   Rood Rotterdam in de jaren '30. Raket, Rotterdam, 1984.