De oudste gedrukte handleiding voor het dubbel boekhouden werd geschreven door de Toscaanse Franciscaan Lucas Pacioli (c 1445-c 1514), een vriend van Leonardo da Vinci. Dit uitgebreide wiskundige handboek werd voor het eerst gedrukt in 1494. Pacioli schrijft dat een succesvol zakenman drie dingen nodig heeft: hij moet beschikken over contanten, goed kunnen boekhouden, en zijn papieren op orde hebben. Zonder de zo verworven rust heeft hij eeuwig kopzorgen.