Solidariteit in anonimiteit

Medio 1932 ontstond uit de linkse oppositie in de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP) een nieuw partijtje, de Onafhankelijke Socialistische Partij (OSP). Zoals zo vaak bij afsplitsingen trok de nieuwe partij niet alleen politieke idealisten aan, maar ook politieke avonturiers, querulanten, (pseudo-)intellectuelen, carrièremakers, dwaallichten, opportunisten en wat dies meer zij. Voldoende ingrediënten kortom voor een woelig partijleven.

Wat de geschiedenis van de (oud-)leden van de OSP echter uniek maakt is, dat het een aaneenschakeling is van ruim een halve eeuw ononderbroken in praktijk gebrachte solidariteit. Voor de oorlog was dat de klassenstrijd, de hulp aan Duitstalige emigranten en de hulp aan het republikeinse kamp in de Spaanse Burgeroorlog. Tijdens de oorlog de deelname aan het verzet en na de oorlog het aandeel in de oprichting van diverse belangenorganisaties, zoals het COC, de NVSH en het Humanistisch Verbond.

Het boek is 'van onder op' geschreven. Min of meer bekende Nederlanders die lid waren van de OSP zijn de publicisten Jacques de Kadt en Josine Meyer, de uitgever Geert van Oorschot, de neerlandici Jaap van Praag, Garmt Stuiveling en Jan Brandt Corstius, de chroniqueur van de Indische bellettrie Rob Nieuwenhuys, de schrijvers Jan Mens en Sal Santen, het Tweede Kamerlid Herman Drenth, de journalist Sal Tas en de componist Marius Flothuis.

Dit boek is waarschijnlijk de laatste gelegenheid om tenminste een deel van de turbulente politieke en persoonlijke geschiedenis tijdens het interbellum onder gebruikmaking van oral history te vertellen.