Enqueste en Informacie

Inleiding

De Enqueste van 1494 (.pdf, 33 Mb) en de Informacie van 1514 (.pdf, 65 Mb) zijn twee van de belangrijkste bronnen met betrekking tot Holland en West-Friesland omstreeks het jaar 1500. De gegevens in deze bronnen werden in opdracht van de Staten verzameld met als doel de relatieve economische draagkracht van dorpen en steden te bepalen. Zodoende hoopte men tot een (meer) rechtvaardige verdeling van belastingheffing te komen. Met naam genoemde vertegenwoordigers van de steden en dorpen werden volgens een vast stramien gevraagd naar zaken als het aantal haardsteden, de aard van de bedrijvigheid, de oppervlakte van het land en de accijnzen. Het onderzoek van 1514 bevat in dit opzicht meer onderwerpen dan de enquete van 1494. Bovendien werd in 1514 een groter gebied bestreken.

Gelet op de grote hoeveelheid gedetailleerde informatie die deze bronnen bevatten, worden zij veelvuldig gebruikt voor historisch onderzoek. Een belangrijk nadeel dat historici ondervonden met het werken met deze bronnen was dat zij niet handig doorzoekbaar waren. Deze website biedt hiervoor een oplossing door PDF-bestanden aan te bieden van zowel de Enqueste als Informacie die tekstueel doorzoekbaar zijn. Hierdoor kunnen deze twee belangrijke bronnen op een veel eenvoudiger manier gebruikt worden voor verschillende vormen van historisch onderzoek. Bij het doorzoeken van de documenten moet niet uit het oog verloren worden dat woorden rond 1500 vaak anders geschreven werden dan dat dit nu het geval is.

Het origineel van de Informacie is te vinden in het Nationaal Archief (Archief van de Grafelijkheidsrekenkamer of Rekenkamer der Domeinen van Holland. Toegangsnummer 3.01.27.01 & inventarisnummer 648A).
Van de Enqueste is alleen een afschrift bewaard gebleven. Dit berust in het Gemeentearchief Rotterdam (Oud Archief van de Stad Rotterdam inv. nr. 4080: Enqueste en informacie op het stuk van de verpondingen en schildtalen in het graafschap Holland, (1494), ongewaarmerkt afschrift van begin 16de eeuw).

Naast de twee PDF-bestanden biedt deze website tevens een overzicht van publicaties over de Enqueste of Informacie en publicaties die er gebruik van maken. De lijst is niet uitputtend en missende publicaties kunt u daarom ook doorgeven via .

De bronnen

Enqueste ende informatie upt stuck van der reductie ende reformatie van den schiltaelen, voertijts getaxeert ende gestelt geweest over de landen van Hollant ende Vrieslant. Gedaen in den jaere MCCCCXCIIII.
Uitgegeven vanwege de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde, bezorgd door R. Fruin. Leiden. E.J. Brill. 1876, xix [xx] + 333 [334] p.
Enqueste (.pdf, 33 Mb). Dit boek is als pdf weergegeven en op tekst doorzoekbaar.

Informacie up den staet faculteyt ende gelegenheyt van de steden ende dorpen van Hollant ende Vrieslant om daernae te reguleren de nyeuwe schiltaele. Gedaen in den jaere MDXIV.
Uitgegeven vanwege de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde, bezorgd door R. Fruin. Leiden, A.W. Sijthoff, 1866. xxxiv + 689 p.
Informacie (.pdf, 65 Mb). Dit boek is als pdf weergegeven en op tekst doorzoekbaar.

Verantwoording

De digitalisatie van de Enqueste en Informacie is gerealiseerd door Ton Hokken en Jan Mouthaan. De PDF-bestanden op deze website zijn ook aan te schaffen op CD-ROM. Naast de digitale versies van de Enqueste en Informacie zijn op die CD-ROM ook verschillende foto's beschikbaar van een zestiende-eeuws afschrift van de Enqueste. Deze CD-ROM is voor 15 euro aan te schaffen via Uitgeverij Alvo.