Kinderboeken uit de Sovjet-Unie 1920-1936

Dat het IISG een uitgebreide, op onderdelen unieke collectie Russische boeken en brochures bezit, is redelijk bekend. Minder bekend is, dat zich hieronder een prachtige collectie kinder(prenten)boeken bevindt uit de jaren twintig en begin dertig van de twintigste eeuw. Reden om deze collectie wat nader voor het voetlicht te brengen.

De op het IISG aanwezige collectie bestaat uit zo'n 375 boekjes. Onderwerpen variëren van vriendelijke dierenverhalen en alledaagse gebeurtenissen uit het kinderleven tot opvoedende teksten en politieke onderwerpen als Lenin, de Sovjets en 1 mei-vieringen. Opvallend vaak zijn voertuigen (auto's, treinen, vliegtuigen) het onderwerp. Veel vooraanstaande avant-garde kunstenaars speelden in de begintijd van de Sovjet-Unie ook een belangrijke rol bij de ontwikkeling van het kinderboek en het vormgeven en illustreren van kinderboeken. Ook bij de schrijvers van kinderboeken treffen we veel bekende namen. Zo zijn in deze collectie onder andere boekjes te vinden van Vladimir Majakovskij, Kornej Chukovskij, Samuil Marshak en Daniil Charms.

Van de ontwerpers en illustratoren zijn onder meer vertegenwoordigd:
Vladimir Lebedev (1891-1967), een invloedrijk avant-garde kunstenaar, die ook een van de belangrijkste ontwerpers voor de Okna ROSTA is geweest. Hij is met acht boekjes vertegenwoordigd, vaak in samenwerking met de bekende dichter en kinderboekenschrijver Samuil Marshak. Hun onderwerpen waren meest niet-politiek. Enkele titels: Bagazh (De bagage), Cirk (Het circus), Morozhenoe (Ijs). Ook het beroemde Slonenok (vertaling van The Elephant's Child van R. Kipling door Kornej Chukovskij en Samuil Marshak) bevindt zich in de collectie.
Aleksandr Aleksandrovich Dejneka, met twee boekjes met politieke onderwerpen: Pervoe Maja (De eerste Mei) en Parad Krasnoj Armii (De parade van het Rode Leger).
Vera Ermolaeva (1893-1938), een van de belangrijkste figuren in de ontwikkeling van het Sovjetkinderboek en een van de oprichters van de avant-garde kunstenaarsgroep UNOVIS. Van haar zijn elf boekjes in de collectie aanwezig.
Voor een complete lijst met aanwezige titels klik, zie de bibliografie.

Om een indruk te geven van deze bijzonder mooi vormgegeven boekjes, zijn van een 52-tal titels de boekomslagen gedigitaliseerd en te bekijken op deze pagina's. Van sommige boekjes zijn meerdere pagina's te zien en van twee titels, Parad Krasnoi Armii - De parade van het Rode Leger en Igra - Spel, zelfs het hele boekje.
De boekomslagen zijn ingedeeld in de volgende onderwerpen:

Dieren | Kinderleven | Industrie | Politiek | Beroepen | Transport | Overige onderwepen

De boekjes kunnen worden geraadpleegd op de studiezaal van het IISG.

Meer informatie:
- Grafiek en boekkunst uit de Sovjet-Unie. Tentoonstelling Stedelijk Museum Amsterdam 21.4-13.5.29
[Amsterdam] : Genootschap Nederland-Nieuw Rusland, [1929].
(IISH callno. N 1168/457)
- Evgeny Steiner, Stories for little comrades. Revolutionary artists and the making of early Soviet children's books
Seattle, Wash. : University of Washington Press, 1999.
(IISH callno. 2000/4404)